References
↑1 | For the sake of brevity, I refer to De doctrina Christiana simply as “De doctrina” (even though the “Christiana” in the title is crucial!). In the notes, I cite De doctrina Christiana as “DDC” and provide the book, chapter, and paragraph numbers. |
---|---|
↑2 | “Sunt praecepta quaedam tractandarum Scripturarum, quae studiosis earum video non incommode posse tradi; ut non solum legendo alios qui divinarum Litterarum operta aperuerunt, sed et aliis ipsi aperiendo proficiant” (Augustine, DDC, Prol.1). All translations are mine. |
↑3 | See especially G. Press, “Doctrina in Augustine’s De doctrina Christiana,” Philosophy and Rhetoric 17 (1984): 98-120. |
↑4 | Different translations of the title itself suggest these various referents. The title On Christian Doctrine (as J. Shaw [in The Nicene and Post-Nicene Fathers, First Series, vol. II {Grand Rapids: Eerdmans, 1993}] and D. Robertson [Upper Saddle River: Prentice Hall, 1997] render it) suggests a focus on the content of the Christian faith, whereas On Christian Instruction (as J. Gavigan [Washington: The Catholic University of America Press, 1950] renders it) and even more so Teaching Christianity (as E. Hill [New York: New City Press, 2002] renders it) suggest a focus on the activity of teaching the Christian faith to others. On Christian Teaching (as R. Green [Oxford: Oxford University Press, 1997] renders it) perhaps bridges these two meanings best, and for this reason I consider it the best option in English. |
↑5 | Press captures Augustine’s use of doctrina well when he writes as follows: “. . . doctrina has a range of logically related meanings, of which the most general and inclusive is ‘learning’ as a cultural ideal, and . . . Augustine, an accomplished rhetorician, deliberately and artfully uses that variety of meanings in order, at once, to refute the pagan ideal and construct a Christian version of it” (“Doctrina in Augustine’s De doctrina Christiana,” 99). |
↑6 | “Non enim sicut modo loquor, ita sensi, cum attendi ad illam scripturam, sed visa est mihi indigna, quam Tullianae dignitati compararem. Tumor enim meus refugiebat modum eius, et acies mea non penetrabat interiora eius” (Confessiones, III.v.9). |
↑7 | As is often noted by scholars, DDC was actually written in two very distinct phases that stood thirty years apart. The Prologue and Books I-II were published soon after his ordination to the episcopate, and thirty years later Augustine completed the work by publishing the remaining two books. Admittedly, one may notice different emphases in these two “parts” of the work (the latter two books seem more “pastoral” in character), and yet the work clearly stands as a single treatise. In other words, the second phase of writing carries through on the single plan laid out in Book I. In what follows, therefore, I will treat the Prologue and Books I-IV as a single piece of writing. |
↑8 | “Ex quo factum est ut etiam Scriptura divina, qua tantis morbis humanarum voluntatum subvenitur . . .” (DDC, II.5.6). |
↑9 | “Quam legentes nihil aliud appetunt quam cogitationes voluntatemque illorum a quibus conscripta est invenire et per illas voluntatem Dei, secundum quam tales homines locutos credimus” (DDC, II.5.6). Cf.: “In his omnibus libris timentes Deum et pietate mansueti quaerunt voluntatem Dei” (DDC, II.9.14). |
↑10 | “… et ipsam sententiam forsitan vidit et certe Dei Spiritus, qui per eum haec operatus est, etiam ipsam occursuram lectori vel auditori sine dubitatione praevidit, immo ut occurreret, quia et ipsa est veritate subnixa, providit. Nam quid in divinis eloquiis largius et uberius potuit divinitus provideri, quam ut eadem verba pluribus intellegantur modis, quos alia non minus divina contestantia faciant approbari?” (DDC, III.27.38). |
↑11 | “Nam ubi eos intellego, non solum nihil eis sapientius, verum etiam nihil eloquentius mihi videri potest. Et audeo dicere omnes qui recte intellegunt quod illi loquuntur, simul intellegere non eos aliter loqui debuisse. Sicut est enim quaedam eloquentia quae magis aetatem iuvenilem decet, est quae senilem, nec iam dicenda est eloquentia si personae non congruat eloquentis; ita est quaedam, quae viros summa auctoritate dignissimos planeque divinos decet. Haec illi locuti sunt, nec ipsos decet alia nec alios ipsa. Ipsis enim congruit; alios autem, quanto videtur humilior, tanto altius non ventositate, sed soliditate transcendit. Ubi vero non eos intellego, minus quidem mihi apparet eorum eloquentia, sed eam tamen non dubito esse talem, qualis est ubi intellego. Ipsa quoque obscuritas divinorum salubriumque dictorum tali eloquentiae miscenda fuerat, in qua proficere noster intellectus, non solum inventione, verum etiam exercitatione deberet” (DDC, IV.6.9). |
↑12 | “Et cum ibi quisque invenerit omnia quae utiliter alibi didicit, multo abundantius ibi inveniet ea quae nusquam omnino alibi, sed in illarum tantummodo Scripturarum mirabili altitudine et mirabili humilitate discuntur” (DDC, II.42.63). |
↑13 | A more in-depth articulation of the parts of De doctrina Christiana can be found in G. Press, “The Subject and Structure of Augustine’s De doctrina Christiana,” Augustinian Studies 11 (1980): 99-124. 14 “Duae sunt res quibus nititur omnis tractatio Scripturarum, modus inveniendi quae intellegenda sunt et modus proferendi quae intellecta sunt. De inveniendo prius, de proferendo postea disseremus” (DDC, I.1.1). |
↑14 | “Duae sunt res quibus nititur omnis tractatio Scripturarum, modus inveniendi quae intellegenda sunt et modus proferendi quae intellecta sunt. De inveniendo prius, de proferendo postea disseremus” (DDC, I.1.1). |
↑15 | “Qui legit audientibus litteras, utique quas agnoscit enuntiat; qui autem ipsas litteras tradit, hoc agit ut alii quoque legere noverint; uterque tamen id insinuat quod accepit. Sic etiam qui ea quae in Scripturis intellegit exponit audientibus, tamquam litteras quas agnoscit pronuntiat lectoris officio. Qui autem praecipit quomodo intellegendum sit, similis est tradenti litteras, hoc est praecipienti quomodo legendum sit; ut, quomodo ille qui legere novit alio lectore non indiget, cum codicem invenerit, a quo audiat quid ibi scriptum sit, sic iste qui praecepta quae conamur tradere acceperit, cum in libris aliquid obscuritatis invenerit, quasdam regulas velut litteras tenens intellectorem alium non requirat, per quem sibi quod opertum est retegatur, sed quibusdam vestigiis indagatis ad occultum sensum sine ullo errore ipse perveniat aut certe in absurditatem pravae sententiae non incidat” (DDC, Prol.9). |
↑16 | “Duae sunt res quibus nititur omnis tractatio Scripturarum, modus inveniendi quae intellegenda sunt et modus proferendi quae intellecta sunt. De inveniendo prius, de proferendo postea disseremus. Magnum opus et arduum …” (DDC, I.1.1). |
↑17 | Admittedly, Augustine is not perfectly clear about the manner in which Scripture contains all useful learning. One might say, in fact, that the manner of containment is worked out over the course of the Middle Ages, as various thinkers appropriate and integrate what they learn from pagan works with what they learn from Scripture. In order to witness the climax of this appropriation and integration, one should turn to Bonaventure, especially his early work De reductione artium ad theologiam (On Leading the Arts Back to Theology) and his late work Collationes in Hexaemeron (Conferences on the Six Days of Creation). Consider, e.g., the words with which Bonaventure concludes the former work, which clearly alludes to what he has seen in his reading of DDC: “Et sic patet, quomodo multiformis sapientia Dei, quae lucide traditur in sacra Scriptura, occultatur in omni cognitione et in omni natura. Patet etiam, quomodo omnes cognitiones famulantur theologiae; et ideo ipsa assumit exempla et utitur vocabulis pertinentibus ad omne genus cognitionis. Patet etiam, quam ampla sit via illuminativa, et quomodo in omni re, quae sentitur sive quae cognoscitur, interius lateat ipse Deus. — Et hic est fructus omnium scientiarum, ut in omnibus aedificetur fides, honorificetur Deus, componantur mores, hauriantur consolationes, quae sunt in unione sponsi et sponsae, quae quidem fit per caritatem, ad quam terminatur tota intentio sacrae Scripturae, et per consequens omnis illuminatio desursum descendens, et sine qua omnis cognitio vana est, quia nunquam pervenitur ad Filium nisi per Spiritum sanctum, qui docet nos omnem veritatem, qui est benedictus in saecula saeculorum. Amen” (De reductione artium ad theologiam, 26). [“And so it is clear in what manner God’s multiform wisdom, which is lightedly handed down in sacred Scripture, is concealed in every recognition and in every nature. Also, it is clear in what manner all recognitions serve theology, and thus theology takes to itself examples and uses terms that pertain to every kind of recognition. Also, it is clear how ample is the way that is able to enlighten and in what manner God himself lies hidden within in every reality that is sensed or that is recognized. — And here is the fruit of all sciences: that in all things faith may be built up, God may be honored, mores may be brought together, consolations may be drawn out—consolations that exist in the union of husband and wife, which come-to-be through charity. Sacred Scriptures whole intention—and, consequently, every enlightening coming down from above—is brought to an end at charity, without which every recognition is empty, because never is one brought through to the Son except through the Holy Spirit, who teaches us all truth, who is blessed into ages of ages. Amen.”] |
↑18 | “Philosophi autem qui vocantur, si qua forte vera et fidei nostrae accomodata dixerunt, maxime Platonici, non solum formidanda non sunt, sed ab eis etiam tamquam ab iniustis possessoribus in usum nostrum vindicanda. Sicut enim Aegyptii non tantum idola habebant et onera gravia, quae populus Israel detestaretur et fugeret, sed etiam vasa atque ornamenta de auro et de argento et vestem, quae ille populus exiens de Aegypto sibi potius tamquam ad usum meliorem clanculo vindicavit, non auctoritate propria, sed praecepto Dei, ipsis Aegyptiis nescienter commodantibus ea quibus non bene utebantur; sic doctrinae omnes Gentilium non solum simulata et superstitiosa figmenta gravesque sarcinas supervacanei laboris habent, quae unusquisque nostrum, duce Christo, de societate Gentilium exiens, debet abominari atque devitare, sed etiam liberales disciplinas usui veritatis aptiores et quaedam morum praecepta utilissima continent, deque ipso uno Deo colendo nonnulla vera inveniuntur apud eos. Quod eorum tamquam aurum et argentum quod non ipsi instituerunt, sed de quibusdam quasi metallis divinae providentiae, quae ubique infusa est, eruerunt, et quo perverse atque iniuriose ad obsequia daemonum abutuntur, cum ab eorum misera societate sese animo separat, debet ab eis auferre Christianus ad usum iustum praedicandi Evangelii. Vestem quoque illorum, id est, hominum quidem instituta, sed tamen accomodata humanae societati qua in hac vita carere non possumus, accipere atque habere licuerit in usum convertenda Christianum” (DDC, II.40.60). |
↑19 | “… nemo debet aliquid sic habere quasi suum proprium, nisi forte mendacium. Nam omne verum ab illo est qui ait: Ego sum veritas. Quid enim habemus quod non accepimus? Quod si accepimus, quid gloriamur quasi non acceperimus?” (DDC, Prol.8). |
↑20 | “… quisquis bonus verusque Christianus est, Domini sui esse intellegat, ubicumque invenerit veritatem …” (DDC, II.18.28). |
↑21 | Although Augustine does not thematize the idea of a “book of nature,” as do later Christian thinkers like Bonaventure, it seems to me that the seeds of this theme are present in DDC. (It is noteworthy that Augustine did think of nature as a book at least one time of which I am aware: “At si universam creaturam ita prius aspiceres, ut auctori Deo tribueres, quasi legens magnum quemdam librum naturae rerum; atque ita si quid ibi te offenderet, causam te tamquam hominem latere posse potius crederes, quam in operibus Dei quidquam reprehendere auderes; numquam incidisses in sacrilegas nugas et blasphema figmenta, quibus, non intellegens unde sit malum, Deum implere conaris omnibus malis” [Contra Faustum, XXXII.20].) Augustine, then, may have been comfortable with the image of nature or creation as a book to be understood just as Scripture is. If so, then a crucial ingredient in becoming an insightlful reader of Scripture is to be an insightful reader of the book of nature or creation. And, indeed, the mutual illumination of these two books would likely reveal more and more “things to be understood” in both. |
↑22 | “Duae sunt res quibus nititur omnis tractatio Scripturarum, modus inveniendi quae intellegenda sunt et modus proferendi quae intellecta sunt. De inveniendo prius, de proferendo postea disseremus. Magnum opus et arduum, et si ad sustinendum difficile, vereor ne ad suscipiendum temerarium” (DDC, I.1.1). |
↑23 | These renderings are by D. Robertson, R. Green, and J. Shaw, respectively. For bibliographic information, see note 4. |
↑24 | Enneads I.1.2: . . . µέτρον πάντων καὶ πέραϛ. (In Latin, µέτρον is usually rendered modus.) See also Enneads V.5.4, where Plotinus describes the One as µέτρον . . . αὐτὸ καὶ οὐ µετρούµενον, “measure itself and not measured.” Such passages suggest that for Plotinus the One is the ultimate “real horizon” against which the being and intelligibility of other realities are assessed. |
↑25 | Consider, e.g., the following passage from De beata vita, which was written prior to De doctrina: “Quae est autem dicenda sapientia, nisi quae Dei Sapientia est? Accepimus autem etiam auctoritate divina, Dei Filium nihil esse aliud quam Dei Sapientiam [cf. I Cor. 1:24]: et est Dei Filius profecto Deus. Deum habet igitur quisquis beatus est: quod omnibus nobis iam ante placuit, cum hoc convivium ingressi sumus. Sed quid putatis esse sapientiam, nisi veritatem? Etiam hoc enim dictum est: Ego sum Veritas [John 14:6]. Veritas autem ut sit, fit per aliquem summum modum, a quo procedit, et in quem se perfecta convertit. Ipsi autem summo modo nullus alius modus imponitur: si enim summus modus per summum modum modus est, per seipsum modus est. Sed etiam summus modus necesse est ut verus modus sit. Ut igitur veritas modo gignitur, ita modus veritate cognoscitur. Neque igitur veritas sine modo, neque modus sine veritate unquam fuit. Quis est Dei Filius? Dictum est: Veritas. Quis est qui non habet patrem, quis alius quam summus modus? Quisquis igitur ad summum modum per veritatem venerit, beatus est. Hoc est animo Deum habere, id est Deo perfrui. Caetera enim quamvis a Deo habeantur, non habent Deum” (4.34). Also, in De natura boni contra Manichaeos, which was begun after De doctrina, Augustine utilizes this phrase summus modus to describe God, suggesting that it amounts to understanding God as the summum bonum, “the abovemost good”: “Deus autem nec modum habere dicendus est, ne finis eius dici putetur. Nec ideo tamen immoderatus est, a quo modus omnibus tribuitur rebus, ut aliquo modo esse possint. Nec rursus moderatum oportet dici Deum, tamquam ab aliquo modum acceperit. Si autem dicamus eum summum modum, forte aliquid dicimus; si tamen in eo quod dicimus summum modum intellegamus summum bonum. Omnis enim modus, in quantum modus est, bonus est. Unde omnia moderata, modesta, modificata, dici sine laude non possunt; quamquam sub alio intellectu modum pro fine ponamus, et nullum modum dicamus ubi nullus est finis. Quod aliquando cum laude dicitur, sicut dictum est: Et regni eius non erit finis [Luke 1:33]. Posset enim dici etiam: non erit modus, ut modus pro fine dictus intellegeretur. Nam qui nullo modo regnat, non utique regnat” (I.22). Consider also this passage from Contra Academicos, one of the Cassiciacum dialogues written just prior to his conversion: “Postremo quidquid de otio meo modo gaudeo; quod a superfluarum cupiditatum vinculis evolavi, quod depositis oneribus mortuarum curarum, respiro, resipisco, redeo ad me; quod quaero intentissimus veritatem, quod invenire iam ingredior, quod me ad summum ipsum modum perventurum esse confido; tu animasti, tu impulisti, tu fecisti” (I.2.4). |
↑26 | For these connections, see especially De officiis I.93 and I.141-42. Augustine appears to connect this moral/aesthetic sense of modus to the divine in the following passage: “Nunc ad propositum veniamus. Iam enim sero coepi metuere, ne hoc principium modum excederet, et non est leve. Nam modus procul dubio divinus est: sed fefellerit cum dulciter ducit, ero cautior cum sapiens fuero” (Contra Academicos, II.3.9). |
↑27 | “Nec vero illa parva vis naturae est rationisque, quod unum hoc animal sentit, quid sit ordo, quid sit quod deceat, in factis dictisque qui modus. Itaque eorum ipsorum, quae aspectu sentiuntur, nullum aliud animal pulchritudinem, venustatem, convenientiam partium sentit; quam similitudinem natura ratioque ab oculis ad animum transferens multo etiam magis pulchritudinem, constantiam, ordinem in consiliis factisque conservandam putat cavetque ne quid indecore effeminateve faciat, tum in omnibus et opinionibus et factis ne quid libidinose aut faciat aut cogitet. Quibus ex rebus conflatur et efficitur id, quod quaerimus, honestum, quod etiamsi nobilitatum non sit, tamen honestum sit, quodque vere dicimus, etiamsi a nullo laudetur, natura esse laudabile” (De officiis, I.14). |
↑28 | “Res ergo aliae sunt quibus fruendum est, aliae quibus utendum, aliae quae fruuntur et utuntur. Illae quibus fruendum est, beatos nos faciunt. Istis quibus utendum est, tendentes ad beatitudinem adjuvamur, et quasi adminiculamur, ut ad illas quae nos beatos faciunt, pervenire, atque his inhaerere possimus. Nos vero qui fruimur et utimur, inter utrasque constituti, si eis quibus utendum est frui voluerimus, impeditur cursus noster, et aliquando etiam deflectitur, ut ab his rebus quibus fruendum est obtinendis vel retardemur, vel revocemur, inferiorum amore praepediti” (DDC, I.3.3). |
↑29 | Along these lines, see M. Jordan, ““Words and Word: Incarnation and Signification in Augustine’s De doctrina Christiana,” Augustinian Studies 11 (1980): 177-96. |
↑30 | These last two alternatives are based on the way Augustine defines uti (“using”) and frui (“enjoying”) at DDC, I.4.4: “Frui enim est amore alicui rei inhaerere propter seipsam. Uti autem, quod in usum venerit ad id quod amas obtinendum referre, si tamen amandum est.” |
↑31 | The “flip-side” of this created perspective is the Creator’s perspective. And, in fact, Augustine grants us a glimpse of this perspective later in Book I when he wonders about God’s use of realities. Indeed, seeing the intelligibility of realities from the other (divine) end, so to speak, helps us understand better their intelligibility in relation to us. This is what Augustine says: “Sed neque sic utitur ut nos: nam nos res quibus utimur ad id referimus, ut Dei bonitate perfruamur; Deus vero ad suam bonitatem usum nostrum refert. Quia enim bonus est, sumus; et in quantum sumus, boni sumus. Porro autem quia etiam iustus est, non impune mali sumus; et in quantum mali sumus, in tantum etiam minus sumus. Ille enim summe ac primitus est, qui omnino incommutabilis est, et qui plenissime dicere potuit: Ego sum qui sum, et: Dices eis: Qui est misit me ad vos. Ut cetera quae sunt, et nisi ab illo esse non possint, et in tantum bona sint, in quantum acceperunt ut sint. Ille igitur usus qui dicitur Dei, quo nobis utitur, non ad ejus, sed ad nostram utilitatem refertur, ad ejus autem tantummodo bonitatem. Cujus autem nos miseremur, et cui consulimus, ad ejus quidem utilitatem id facimus, eamque intuemur; sed nescio quomodo etiam nostra fit consequens, cum eam misericordiam quam impendimus egenti, sine mercede non relinquit Deus. Haec autem merces summa est ut ipso perfruamur, et omnes qui eo fruimur, nobis etiam invicem in ipso perfruamur” (DDC, I.32.35). [“But God does not use as we use. For we bear back the realities we use toward him so that we may thoroughly enjoy the goodness of God, whereas God bears back our use toward his goodness. For because he is good, we exist, and inasmuch as we exist, we are good. But also, because he is just as well, we are not evil without consequence; and to the extent that we are evil, to that same extent we are in a less way. For he is in the abovemost and primary way, he who is altogether unchangeable and who was able to say most fully, “I am who am,” and, “Say to them: ‘He who is sent me to you’” [Exodus 3:14]. And so the rest of the things that are, are not able to be except from him, and to the extent that they have received so that they may be, to that extent they are good. That use, therefore, which is said to be God’s, whereby he uses us, is borne back not toward his, but toward our usefulness, but toward his goodness only. But regarding the one whom we pity and care for, we indeed do it and regard it as for his usefulness; but I know not in what manner our own usefulness also comes about as a consequence, when God does not leave without reward that pity-heartedness which we expend on one in need. Now this is the highest reward: that we thoroughly enjoy him and that all of us who enjoy him also thoroughly enjoy each other in him.”] |
↑32 | “Res igitur quibus fruendum est, Pater et Filius et Spiritus Sanctus, eademque Trinitas, una quaedam summa res, communisque omnibus fruentibus ea; si tamen res et non rerum omnium causa, si tamen et causa. Non enim facile nomen quod tantae excellentiae conveniat, inveniri potest, nisi quod melius ita dicitur Trinitas haec, unus Deus ex quo omnia, per quem omnia, in quo omnia” (DDC, I.5.5). |
↑33 | “Diximusne aliquid et sonuimus aliquid dignum Deo? Imo vero nihil me aliud quam dicere voluisse sentio: si autem dixi, non hoc est quod dicere volui. Hoc unde scio, nisi quia Deus ineffabilis est? Quod autem a me dictum est, si ineffabile esset, dictum non esset. Ac per hoc ne ineffabilis quidem dicendus est Deus, quia et hoc cum dicitur, aliquid dicitur. Et fit nescio qua pugna verborum, quoniam si illud est ineffabile quod dici non potest, non est ineffabile quod vel ineffabile dici potest. Quae pugna verborum silentio cavenda potius quam voce pacanda est. Et tamen Deus, cum de illo nihil digne dici possit, admisit humanae vocis obsequium, et verbis nostris in laude sua gaudere nos voluit. Nam inde est et dicitur Deus. Non enim revera in strepitu istarum duarum syllabarum ipse cognoscitur; sed tamen omnes latinae linguae scios, cum aures eorum sonus iste tetigerit, movet ad cogitandum excellentissimam quamdam immortalemque naturam” (DDC, I.6.6). |
↑34 | “Nam cum ille unus cogitatur deorum Deus, ab his etiam qui alios et suspicantur et vocant et colunt deos sive in coelo sive in terra, ita cogitatur, ut aliquid quo nihil melius sit atque sublimius illa cogitatio conetur attingere. . . . Illa autem qui per intelligentiam pergunt videre quod Deus est, omnibus eum naturis visibilibus et corporalibus, intelligibilibus etiam et spiritalualibus, omnibus mutabilibus praeferunt. Omnes tamen certatim pro excellentia Dei dimicant; nec quisquam inveniri potest qui hoc Deum credat esse quo melius aliquid est. Itaque hoc omnes Deum consentiunt esse, quod caeteris rebus omnibus anteponunt” (DDC, I.7.7). |
↑35 | See note 24 above. |
↑36 | “Quapropter, cum illa veritate perfruendum sit quae incommutabiliter vivit, et in ea trinitas Deus, auctor et conditor universitatis, rebus quas condidit consulat, purgandus est animus, ut et perspicere illam lucem valeat et inherere perspectae. Quam purgationem quasi ambulationem quamdam et quasi navigationem ad patriam esse arbitremur. Non enim ad eum qui ubique praesens est locis movemur, sed bono studio bonisque moribus” (DDC, I.10.10). |
↑37 | “Quod non possumus, nisi ipsa Sapientia tantae etiam nostrae infirmitati congruere dignaretur et vivendi nobis praeberet exemplum, non aliter quam in homine, quoniam et nos homines sumus. Sed quia nos cum ad illam venimus, sapienter facimus; ipsa cum ad nos venit, ab hominibus superbis quasi stulte fecisse putata est. Et quoniam nos cum ad illam venimus, convalescimus; ipsa cum ad nos venit, quasi infirma existimata est. Sed quod stultum est Dei, sapientius est hominibus, et quod infirmum est Dei, fortius est hominibus [I Cor. I:25]. Cum ergo ipsa sit patria, viam se quoque nobis fecit ad patriam” (DDC, I.11.11). |
↑38 | “Quomodo venit, nisi quod Verbum caro factum est, et habitavit in nobis [John 1:14]? Sicut cum loquimur, ut id quod animo gerimus, in audientis animum per aureas carneas illabatur, fit sonus verbum quod corde gestamus, et locutio vocatur; nec tamen in eundem sonum cogitatio nostra convertitur, sed apud se manens integra, formam vocis qua se insinuet auribus, sine aliqua labe suae mutationis assumit: ita Verbum Dei non commutatum, caro tamen factum est, ut habitaret in nobis” (DDC, I.13.12). |
↑39 | “Jesus,” of course, means “savior” or “one who saves,” while “Christ” means “anointed.” |
↑40 | “Et quemadmodum medici cum alligant vulnera, non incomposite, sed apte id faciunt, ut vinculi utilitatem quaedam pulchritudo etiam consequatur; sic medicina Sapientiae per hominis susceptionem nostris est accomodata vulneribus; de quibusdam contrariis curans, et de quibusdam similibus” (DDC, I.14.13). |
↑41 | “… sapientia Dei hominem curans, seipsum exhibuit ad sanandum, ipsa medicus, ipsa medicina” (DDC, I.14.13). |
↑42 | “. . . quidquid aliud diligendum venerit in animum, illuc rapiatur, quo totus dilectionis impetus currit. Quisquis ergo recte proximum diligit, hoc cum eo debet agere, ut etiam ipse toto corde, tota anima, tota mente diligat Deum. Sic enim eum diligens tanquam seipsum, totam dilectionem sui et illius refert in illam dilectionem Dei, quae nullum a se rivulum duci extra patitur, cujus derivatione minuatur” (DDC, I.22.21). Later in Book III Augustine defines “charity” thus: “Caritatem voco motum animi ad fruendum Deo propter ipsum, et se atque proximo propter Deum” (III.10.16). [“I call charity the motion of the soul toward enjoying God on account of himself and oneself and one’s neighbor on account of God.”] |
↑43 | “Ille autem juste et sancte vivit, qui rerum integer aestimator est: ipse est autem qui ordinatam dilectionem habet, ne aut diligat quod non est diligendum, aut non diligat quod est dilegendum, aut amplius diligat quod minus est diligendum, aut aeque diligat quod vel minus vel amplius diligendum est, aut minus vel amplius quod aeque diligendum est” (DDC, I.27.28). |
↑44 | Ultimately, then, DDC is touching upon the very “mystery of God’s will,” namely, the recapitulation of all things in Christ. See Ephesians 1:9-10. |
↑45 | Consider, e.g., the following passage: “Sed verborum translatorum ambiguitates . . . non mediocrem curam industriamque desiderant. Nam in principio cavendum est ne figuratam locutionem ad litteram accipias. Et ad hoc enim pertinet quod ait Apostolus: Littera occidit, spiritus autem vivificat [II Cor. 3:6]. Cum enim figurate dictum sic accipitur, tanquam proprie dictum sit, carnaliter sapitur. Neque ulla mors animae congruentius appellatur, quam cum id etiam quod in ea bestiis antecellit, hoc est, intelligentia carni subjicitur sequendo litteram. Qui enim sequitur litteram, translata verba sicut propria tenet, neque illud quod proprio verbo significatur, refert ad aliam significationem” (DDC, III.5.9). [“But the ambiguities of transferred words, which are to be spoken about next, require no mediocre care and diligence. For you are to be warned in the beginning lest you take a figurative expression literally. And what the Apostle says pertains to this: ‘The letter kills, but the Spirit makes alive’ [II Cor. 3:6]. For when something said figuratively is taken as if it were said properly, it is understood in a fleshly manner. Nor is anything more fittingly called the death of the soul than when even that which in the soul surpasses the beasts—i.e., the intelligence—is subject to the flesh by following the letter. For he who follows the letter takes transferred words as proper, nor does he bear back that which is signified by the proper word toward another signification.”] On this point, see also DDC, III.9.13. |
↑46 | Consider, e.g., the following passage: “Quando autem ex eisdem Scripturae verbis, non unum aliquid, sed duo vel plura sentiuntur, etiam si latet quid senserit ille qui scripsit, nihil periculi est, si quodlibet eorum congruere veritati ex aliis locis sanctarum Scripturarum doceri potest: id tamen eo conante qui divina scrutatur eloquia, ut ad voluntatem perveniatur auctoris, per quem Scripturam illam sanctus operatus est Spiritus; sive hoc assequatur, sive aliam sententiam de illis verbis, quae fidei rectae non refragatur, exsculpat, testimonium habens a quocumque alio loco divinorum eloquiorum. Ille quippe auctor in eisdem verbis quae intelligere volumus, et ipsam sententiam forsitan vidit; et certe Dei Spiritus, qui per eum haec operatus est, etiam ipsam occursuram lectori vel auditori, sine dubitatione praevidit; imo ut occurreret, quia et ipsa est veritate subnixa, providit. Nam quid in divinis eloquiis largius et uberius potuit divinitus provideri, quam ut eadem verba pluribus intelligantur modis, quos alia non minus divina contestantia faciant approbari?” (DDC, III.27.38). [“When, however, not one thing, but two or several are judged from the same words of Scripture, even if what the writer judged is hidden, there is no danger if each of these can be taught to fit with truth from other places in the holy Scriptures. Now the one who carefully searches the divine sayings—who is striving to be led to the will of the author through whom the Holy Spirit worked that Scripture, whether he attains this or some other judgment about these words that does not run counter to right faith—is without blame when he has testimony from any other part of the divine sayings. For the author perhaps saw in the same words what we want to understand and that very judgment; and certainly the Spirit of God, who worked these things through him, without doubt foresaw the very thing that was to occur to the reader or hearer—indeed, he provided so that it would occur to him, since it is supported by truth itself. For what could be provided more generously and more abundantly in the divine sayings than that the same words be understood in several ways that other testimonies that are no less divine cause to be approved?”] |
↑47 | Augustine himself exemplifies this mode of teaching in De magistro, where we see him at work in the task of educating his son Adeodatus. |
↑48 | “Nam cum per artem rhetoricam et vera suadeantur et falsa, quis audeat dicere, adversus mendacium in defensoribus suis inarmem debere consistere veritatem, ut videlicet illi qui res falsas persuadere conantur, noverint auditorem vel benevolum, vel intentum, vel docilem proemio facere, isti autem non noverint? … Cum ergo sit in medio posita facultas eloquii, quae ad persuadenda seu prava seu recta valet plurimum: cur non bonorum studio comparatur, ut militet veritati, si eam mali ad obtinendas perversas vanasque causas in usus iniquitatis et erroris usurpant?” (DDC, IV.2.2). |
↑49 | “Quoniam si acutum et fervens adsit in genium, facilius adhaeret eloquentia legentibus et audientibus eloquentes, quam eloquentiae praecepta sectantibus. Nec desunt ecclesiasticae litterae, etiam praeter canonem in auctoritatis arce salubriter collocatum, quas legendo homo capax, etsi id non agat, sed tantummodo rebus quae ibi dicuntur intentus sit, etiam eloquio quo dicuntur, dum in his versatur, imbuitur, accedente vel maxime exercitatione sive scribendi sive dictandi, postremo etiam dicendi, quae secundum pietatis ac fidei regulam sentit” (DDC, IV.3.4). |
↑50 | “Et in quibus forte locis agnoscitur a doctis, tales res dicuntur, ut verba quibus dicuntur, non a dicente adhibita, sed ipsis rebus velut sponte subjuncta videantur: quasi sapientiam de domo sua, id est, pectore sapientis procedere intelligas, et tanquam inseparabilem famulam etiam non vocatam sequi eloquentiam” (DDC, IV.6.10). |
↑51 | “Neque enim haec humana industria composita, sed divina mente sunt fusa et sapienter et eloquenter; non intenta in eloquentiam sapientia, sed a sapientia non recedente eloquentia” (DDC, IV.7.21). |
↑52 | “Qui ergo nititur dicendo persuadere quod bonum est, nihil illorum trium spernens—ut scilicet doceat, ut delectet, ut flectat—oret atque agat ut, quemadmodum supra diximus, intellegenter, libenter, oboedienterque audiatur. Quod cum apte et convenienter facit, non immerito eloquens dici potest, etsi non eum sequatur auditoris assensus. Ad haec enim tria, id est ut doceat, ut delectet, ut flectat, etiam illa tria videtur pertinere voluisse idem ipse Romani auctor eloquii, cum itidem dixit: Is erit igitur eloquens, qui poterit parva summisse, modica temperate, magna granditer dicere [cf. Cicero, Orator, I.101], tamquam si adderet illa etiam tria, et sic explicaret unam eamdemque sententiam, dicens: Is erit igitur eloquens, qui ut doceat poterit parva summisse, ut delectet modica temperate, ut flectat magna granditer dicere” (DDC, IV.17.34). |
↑53 | “In istis autem nostris, quandoquidem omnia, maxime quae de loco superiore populis dicimus, ad hominum salutem, nec temporariam, sed aeternam referre debemus, ubi etiam cavendus est aeternus interitus, omnia magna sunt quae dicimus; usque adeo ut nec de ipsis pecuniariis rebus vel acquirendis vel amittendis parva videri debeant, quae doctor ecclesiasticus dicit, sive sit illa magna, sive parva pecunia. Neque enim parva est justitia, quam profecto et in parva pecunia custodire debemus, dicente Domino: Qui in minimo fidelis est, et in magno fidelis est [Luke 16:10]. Quod ergo minimum est, minimum est: sed in minimo fidelem esse, magnum est. Nam sicut ratio rotunditatis, id est a puncto medio omnes lineae pares in extrema ducantur, eadem est in magno disco, quae in nummolo exiguo; ita ubi parva juste geruntur, non minuitur justitiae magnitude” (DDC, IV.18.35). |
↑54 | “Sane si moneremus homines quemadmodum ipsa negotia saecularia vel pro se vel pro suis apud ecclesiasticos iudices agere deberent, recte admoneremus ut agerent tamquam parva summisse. Cum vero de illius viri disseramus eloquio, quem volumus earum rerum esse doctorem quibus liberamur ab aeternis malis atque ad aeterna pervenimus bona; ubicumque agantur haec, . . . magna sunt” (DDC, IV.18.37). |